Stadsdichter van Utrecht, of Ingmar Heytze

Het gonst weer onder de heren literatoren van Utrecht. Al eerder speelde het idee over een stadsdichterschap van Utrecht, een discussie over een potentieel stadsdichterschap van Utrecht in 2006 op de Contrabas toont dit. Anno 2008 is het onderwerp weer even actueel. Alice van Rooij, gemeenteraadslid van D66, heeft de ere-functie weer op de kaart gezet. Zie bijvoorbeeld het artikel in het AD of op de site van D66, het is om het even. Als het goed is, dient Van Rooij namens haar partij zeer binnenkort een initiatiefvoorstel in over een formeel stadsdichterschap.

In een al of niet uitgezonden interview met CampusRadio, werd mij naar mijn mening gevraagd over een stadsdichterschap van Utrecht. Was ik er mee eens? Ja, natuurlijk!!!

Waarom stadsdichterschap? Utrecht is een zéér literaire stad. Niet alleen stikt het van de literaire organisaties, ook kennen we verschillende literaire festivals, vele literaire activiteiten, een cursussen aan de HKU en het UCK voor schrijvers, maar ook stikt het van de dichters (en schrijvers). Onderaan dit bericht staat een voorlopig en aan verandering onderhevig lijstje van literair Utrecht.

Waaraan moet de Utrechtse stadsdichter mijns inziens voldoen?

1) De stadsdichter moet een binding met de stad Utrecht hebben.

Die binding kan fysiek zijn of bijvoorbeeld emotioneel. Op enige afstand wonen is niet erg, mits de dichter voeling blijft hebben met de stad. Mijn voorkeur is én/én;


2) De gedichten van de stadsdichter moeten de stad Utrecht als onderwerp moeten hebben.

Actualiteit is belangrijk, maar bovenal moet het onderwerp van het gedicht in zekere mate ervaarbaar zijn geweest. Publieke en politieke gelegenheden, plaatsen in de stad, gebeurtenissen in Utrecht;


3) De poëzie van de stadsdichter moet een breed publiek aanspreken.

Een breed publiek impliceert geenszins dat de dichter Sinterklaasgedichten zal moeten aanleveren. In tegendeel, het gaat erom dat hij zowel poëzieminnenden als onbekenden met het medium weet aan te spreken. De gedichten moeten verschillende niveaus te lezen zijn;


4) Het stadsdichterschap van Utrecht moet een officiële status krijgen.

Een officiele status betekent niet zozeer dat de dichter de titel van 'stadsdichter' opgespeld krijgt, maar ook dat hij een zekere invloed mag uitoefenen op de gang van zaken in de stad. Daarmee bedoel ik niet alleen invloed door middel van zijn gedichten (in welke marginale zin dit ook daadwerkelijk een feit is), maar ook dat hij als een soort van ambassadeur voor de literaire gemeenschap in de eerste plaats, en de culturele gemeenschap in de tweede plaats mag pleiten bij de gemeente. Ook dient de stadsdichter Utrecht als (literaire) cultuurstad op de kaart te zetten in het Nederlandstalige gebied, misschien zelfs in Europa en daarbuiten;


5) De stadsdichter moet benoemd zijn door 'kenners' i.p.v. 'democratisch' gekozen.

Een gekozen stadsdichter kent het gevaar dat populariteit het wint van kwaliteit. Kwaliteit is juist van groot belang bij het stadsdichterschap. Zie hiervoor punt 3 en 4.

Dan tot slot nog een retorische vraag: wie o wie zou het moeten worden? Ingmar Heytze natuurlijk. Hij voldoet aan alle hierboven opgesomde punten, al moet hij nog worden benoemd. Hij schreef vellen vol met stadsgedichten en is dankzij zijn bijdragen aan het AD en zijn omnipresente alomtegenwoordigheid bij literaire of culturele festivals in Utrecht de aangewezen persoon. Par exemple: al in november 2002 noemde Wethouder Gispen hem in een raadsvergadering 'onze stadsdichter' nadat hij even tevoren Heytze's gedicht 'Zeno ontwaart een nieuwe paradox' had geciteerd. Een komische passage overigens.

Een lijstje literair Utrecht (waarvan het SLAU een veel uitgebreider bestand heeft)

Literaire festivals

- Het Utrechts Literatuurfestival

- Festival Mooie Woorden

- Nacht van de Poëzie

- Huis van de Poëzie

- Utrecht over Utrecht*

- Culturele Zondagen*



Literaire organisaties



- SLAU

- Poëziecircus

- Poëzieëntiteit Blauw

- Salon Saffier

- Words in Here / Salon des Mots

- Kaasschaafcollectief*



Schrijfopleidingen en -cursussen

- HKU Writing for performance

- Utrecht Centrum voor de Kunsten*

- Parnassos*



Dichtgroepen

- Dichtgroep Tegenzin

- Ithaka

- Klinker



Levende dichters (al of niet gepubliceerd)**

- Wiljan van den Akker

- Baban

- Marein den Bakker

- Laura Demelza Bosma

- Mark Boog

- Chrétien Breukers

- Andrea van Burik

- Bernard Christiansen

- Maarten Das

- Hanneke van Eijken

- Abdel Malik Elfarissi

- Lernert Engelberts

- Casper Fioole

- Herman Kasper Gilissen

- Ruben van Gogh

- Ingmar Heytze

- Geert van Istendael

- Ester Jansma

- Peter Knipmeijer

- Nanne Nauta

- Fred Penninga

- Boudewijn Rikmenspoel

- Alexis de Roode

- Merijn Schipper (moi)

- Alain Teister

- Carry-Ann Tjong-Ajong

- Arjan Witte



* -> Niet strict literaire festivals of opleidingen;

** -> Onder voorbehoud, lijst is geselecteerd op dichters die zich op welke wijze dan ook in het publieke domein zijn verschenen en worden aan geduid als 'Utrechtse dichter', een egalitaire benadering. De lijst is deels samengesteld o.b.v. een zoektocht met Google met de zoekterm 'Utrechtse dichter'.